හොඳමයි මහත්තය, ඔව් මේක type කරන්න ටිකක් අමාරුයි තමයි.
ඔබතුමා ඔය කියන උදාහරණයේ සුදු පාට, සහ අන්ධයා එකිනෙකින් ස්වයක්තයි, ඔබතුමා හිතන්න සුදු පාට bright උනා හෝ dim උනා කියලා ඒත් අන්ධයට ඒ කිසි දෙයක් අදාළ නැහැ. හරියට මෙන්න මේ සුදු පාට වෙනස් වෙනවා වගේ ඔබතුමා කියන මේ දුක. ඉතිං මම මේ පුන පුනා අහන්නෙ ඇයි එහෙම දෙයක් හොයන්න උත්සහ කරන්නේ කියලා. ඔබතුමා ඔය කතා කරන දුක අන්ධය සුදු පාට හොයනව වගේම ඵල රහිතයි කියලා මම හිතන්නේ.
මහත්තය, මූලික ෆෝකස් එකන් යන නිසා. කෙටියෙන් කියන්නම්..ඔබතුමාට ඕනෙනම් ඩීටේල් කතාකරමු..
මහත්තය ඉසෙල්ල කිව්ව වගේ, මේ ලෝකෙ, ශබ්ද, රස,..... විතරයි තියෙන්නෙ කියල හිතන් ඉන්න මෝඩ අන්දයට එතනින් එහාට යන්න ඕනෙ කමක් නැ...කාගෙ හරි කීමකට හරි අහල, ඔතනින් එහාට ගිහිල්ල, අන්ද බාවය නැති කර ගත්තාම තමයි, තේරෙන්නෙ හිටියෙ මෝඩ කමක කියල..ලෝකය කියන්නෙ හිතාගෙන හිටපු දෙය නෙවේ කියල.. ඕක ඉතින් ඔබතුමාට පල රහිතයි කියල හිතනවනම් මට කරන්න දෙයක් නැ.
දැන් මේ අන්තිම පරිච්චේදයේ ඔබතුමා කියනව පෘතක්ජනයට මේ දුකෙන් වැඩක් නැහැ කියලා, එහෙම නම් මාර්ග ඵල ලබනව කියන්නෙ ඔබතුමා කියන ආකරයට පෘතක්ජනයට ගෝචර නොවන දුකක් හොයාගෙන ඒ දුකෙන් මිදෙන එක වැදගත් කියලා දැනගෙන එකෙන් මිදෙනව කියන එකනෙ. එකෙන් මේ existance එකට තියෙන බලපෑම මොකක්ද? ඔබතුමා කියන විදියට ඒක පෙනෙන්න සෝවාන් වෙන්න ඕනි නම් ඇයි දුක්ඛ සමුදය සත්‍යයේ දැනෙන එකොලොස් ගින්නක් ගැන කතා කරන්නෙ? ඔබතුමා කියන්නේ මේ සෝක පරිදේව, දුක්ඛ. ... පෘතක්ජනයට දැනෙන ඒවා නොවෙයිද?
මහත්තය, උද උදාහරනයේ කිව්ව වගෙ..දන්නෙ නැති දුකක් හොයන්න නෙවි යන්න ඕනෙ. සත්ය මොකක්ද කියල හොයන්න යන්න ඕනෙ.. එහම යන කෙනාට තමයි ඔය කියන සන්කාර දුක දර්මතාවයෙ පෙනෙන්න පටන්ගන්නෙ..
බුදුනුත්, දන්නෙ නැති දුකක් හොයන්න ගියෙ නැනෙ... සත්ය හොයද්දි බුදුන් දැක්ක මීට කලින් දෙව් බබුන් ඉන්නෙ ලෝකෙ කිසි කෙනෙකු නොදුටු දරමතාවයක්..බුදුන් දැක්ක මේ දර්මතාවය දැක්ක, මේ කයට, මනසට අමතරව, වෙන දුකක් තියෙනව කියල...
මහත්තය, ඔය කයටයි, මනසටයි, දැනෙන දුකට පිලියම් කරන හැටි ඕන තරම් ආහම් වල තියෙන්නෙ...අපිට පේන තන්හාව අඩුකරානම්, ඕක ලොකු අවුලක් නෙවේ. ඔය යෝගීන්ත් ඒ කාලෙ ඉදල තියෙන්නෙ, ද්යාන වලට එහෙම සම වැදිල ඔය කියන තන්හාව අඩු කරන්න..කිසිම මානසික, කයික දුකක් නති දිව්ය ලෝක්ත් තියෙන්නෙ...දැන් බුදුන් කියල තියෙනවද, ඒ ලෝකවල සන්කාර දුක අඩුයි, මේකේ වැඩි කියල...ඔය කියන, මනසික කයික් දුක තිබුනත් නැතත්, ඔය සන්කාර දුක කියන එක වෙනස් වෙන්නෙ නැ මහත්තය...ඔන්න ඕක තමයි අනිත් ආගම් වලයි, දර්මයේ තියෙන වෙනස...නැතුව තර්ක කොරන්න පුලුවන් කමක් නෙවෙ. ඔබතුමා කියන්නෙ, ඔය අපිට පේන තන්හාව නැති කරල දුක නැති කරන එක.. ඔබතුමාට පසල් එකේ අනිත් කොටස මග හැරල...
බුදුන් දක්ක ඔය දුක නොවන දුක තමයි මහත්තයො, කොන්ඩිශනල් එක්සිස්ටන්ස් එක, නැතිනම් සන්කාර දුක්කය... ඔබතුමාට ලෝකය දැන්යි, හැබ්යි බුදුන් කියන කොන්ඩිශන්ල් ලෝකය දැනෙන්න් නැ මහත්ට්යො. ඔබතුමාට මේක ඉතින් කලිනුත් කිව්වනෙ...
ඔබතුමා කියන්නෙ මහත්තයො, ලෝකයෙ තුල තියෙන දුක...බුදුන් මේ පෙන්නනෙ, ලෝකයම දුකක් කියල...කතා දෙකක් මහත්තයො
ඔබතුමා හිතනවනම්, දර්මයෙ කියන්නෙ, මේ දැනෙන දුක නැති කරගන්න විදිහක් කියල...ඔබතුමා තව හොයන්න...
ඔව් අපි දෙන්න කතා කරන්නේ දෙකක්.
මම හිතන්නේ ඔබතුමා පටිච්චසමුප්පාදය ඔහොම උඩට පහලට තර්කයෙන් ඔප්පුකරන්න යෑම තමයි problem එක අවිද්‍යා ඉඳල ජාති දක්වා තියෙන එකක්වත් පෘතක්ජන ගෝචර නැහැ ඒක නිසා ඒවා තර්කයෙන් ඔප්පුකරන්න යෑම ඵල රහිතයි.
මම මේ සුත්‍රයෙන් කියල එකකින් ගත්තේ නැහැ මම try කලේ ගෝචර වෙන ටිකෙන් මේක ලෙහා ගන්න. ඒක high level කිව්වොත් මෙන්න මෙහෙම
දැන් බලන්න මහත්තය
අවිද්‍යා පච්චයා සංකාර, ....විඥාන...ඔහොම ගිහිල්ල ජාති කියන තැනට එනවනෙ දැන් මෙතනට වෙනකං දේවල් අපිට ගෝචර නැහැනේ, ඊළඟට එනව ජරා.. මරණ... දැන් මේවා ගොචරයිනෙ, එහෙනම් ජාති වෙන්න ඕනි ඔය මම මගේ කියන හැගීම, තව මේක back කරන තැනක් තමයි ඔය රහතන් වහන්සේලාගේ උදාන වාක්‍ය "ජාතිය ක්ෂය විය ...." එහෙනම් රහත් උනා කියන්නේ මේ මම මගේ කියන හැගීම නැති උන ගතිය. මේ තමයි මම හදාගත්ත සංකල්පය, මට නම් ජීවිතය තුලින් ඕනි තරම් සාක්ෂි තියනව මේ ටික ඔප්පු කරගන්න.
ඔබතුමා විශ්වාස කරන දෙය ගැන මට ප්‍රශනයක් නැහැ, ඒක මට අදාළ නැහැනෙ. අනිත් එක මේ ඔබතුමා විශ්වාස කරන දේට කරන attack එකක් නමෙයි, හුදෙක්ම මගෙ අදහස් දැක්වීම විතරයි.
පටිච්ච සමුපාදයත්, ඔය ටිකම තමයි මහත්තය, ඔබතුමා ට ගෝචර කර ගන්න පුලුවන් එලිමෙන්ට් තියෙනව වගේ පේන්න පුල්වුඅන්...නමුත්, කොන්ඩිශ්න්ඩ් එලිමෙන්ට් එක ගෝචර වෙන්නෙ නැ මගත්තය...
මේ ඔබතුමා නොදන්න දෙයක් නෙමයි, කොහම නමුත් ඔබතුමාට ගැලපෙන විදියට කියන්න මට බුද්ධ ඥාණයක් නැහැ, අඩුගානේ ධර්ම දේශනා හැකියාවක්වත් නැහැ ඒක නිසා මට තේරුණ විදියට සරලව කියන්නම්. ගොඩක් කියන්න පුළුවන් නමුත් මේකේ type කරන එක ලේසි නැහැනේ මහත්තය. අනික මේ ධර්ම දේශනාවක් නෙම්යිනෙ.
මෙතන කියන්න ඕනි මේ ලෝකේ දේවල් හේතු නිසා විද්‍යාමාන වෙන බවත් වෙන් වෙච්ච මගේ දේවල් කියලා දෙයක් නැති බවත්නෙ.
විද්‍යාමාන වෙනපැත්ත ගත්තොත්; ඔබතුමා ගන්න diamond එකක් සහ අඟුරු කැල්ලක් දැන් මේ දෙක ඔබතුමාට වෙන් වෙලනෙ පෙනෙන්නෙ. ඔබතුමා සමහර විට කියයි එකක් අනිකට වඩා ගොඩක් වටිනව කියලා. දැන් අපි යම් විදියකින් අඟුරු කෑල්ලෙන් කාබන් පරමානු ටිකක් අරගෙන diamond එකේ තියෙන ඒවා replace කලොත් diamond එකට වෙනසක් වෙනවද? මේකෙන් කියන්නේ අඟුරු සහ diamond යන දෙකම එකක් මූල අංශු මට්ටමෙන් එකයි නමුත් ඒ ඒ හේතූන් නිසා අඟුරු සහ diamond ලෙස විද්‍යාමාන වෙනව. සියලු දේ මේ වගේ විද්‍යාමාන වෙන දේවල් මිසක් මූල අංශු මට්ටමෙන් සියල්ල එකක්.
මගේ කියලා ගන්න පැත්ත ගත්තොත්; හිතන්නකො ඔබතුමාගේ තාත්තට ඉඩමක් තියනව කියල, දැන් ඔබතුමාගෙ තාත්ත කියනව මම මේ ඉඩම කොටස් පහකට වෙන් කරලා ඔබතුමා ඇතුළු සහෝදර සහෝදරියන් පස් දෙනා අතර බෙදල දෙනව කියලා. දැන් ඔබතුමාගෙ හිතේ මගේ කියල වෙන් වෙච්ච ඉඩම් කැල්ලක් තියනව නේද, ඒක තාම මොකක්ද කියල වත් දන්නෙ නැහැ නමුත් ඒක ඔබතුමාගේ හිත ඇතුලෙ වෙන් වෙලානෙ. ඉඩම පාර අයිනෙද, මල්ලිට වඩා ලොකු කොටසක් ලැබෙයිද... මේ වගේ ප්‍රශ්න ගොඩකුත් මේ වෙන්වීමත් එක්ක ඇතිවෙනව නේද? නමුත් ඔබතුමා දන්නව මේ ඇත්තටම වෙන්වීමක් නෙමෙයි සම්පූර්ණයෙන්ම මානසි වෙන්වීමක් කියල.
මහත්තය, අන්ය ආගමිකයට තෙරෙනව ලෝකයෙ හෙතු නිසා අති වන දේ තියෙනව කියල..
ඒත් මහත්තය...
"හෙතු නිසා අති වන දේ ලෝකයෙ තියෙනව" -> මම කියල ගන්න දෙයක් නැ" කිව්වම
අන්ය අගමිකය අහනව පිස්සුද, මේ මොන ලොජික් එකක්ද කියල...
අනේ මහත්තය, ප්‍රත්යක්ශය කෙසේ වෙතත්..මේක විහිලුවක්නෙ...මීට වැදිය හොද ලොජික් එකක් පෙන්නන්න එතුමට..
අනික ඒය කියනව මහත්තය, මේ තියෙන්නෙ මගෙ අත, කකුල...අයි
මගෙ ආත්මය...එව්ත්, නැ කියල ලොජිකලි පෙන්වන්න මහත්තය, ඔය ගමන්ම
මේ මගේ ප්‍රශ්නයට පිළිතුර නෙමෙයිනෙ මහත්තය, ඉතිං පාට තිබුනත් නැතත් අන්ධය්ට ප්‍රශනයක් නැහැනෙ. ඔබතුමාට ඒ ප්‍රශ්නයට "එහෙම දෙයක් තියෙනව" වාගෙ පිළිතුරු ඇරෙන්න වෙන එකක් නැති බව පෙනවා.
එහම ඥාණයක් හැටියට අවබෝධ වෙන දුකක් තියනව මහත්තය, ඒක මම කොහොමටවත් නැහැ කියන්නෙ නෑ. මම කියන්නේ එකේ effects අපිට ගොචරයි කියලා විතරයි. පටිච්චසමුප්පාදයේ අපර භාගයෙන් කියන්නෙ අන්න ඒ ටික.
මේකට උඩ දුන්න උත්තරය ඇති කියල හිතනව
) දැන් මේකට අහනව මේ definition එකෙන් එලියට ගිහිල්ල ඔප්පු කරන්නලු
