මෙට්රෝ දුම්රිය සහ සැහැල්ලු දුම් රිය(light railway) යනු නාගරික ප්‍රදේශ තුළ කාර්යක්ෂමව මගීන් විශාල සංඛ්‍යාවක් ප්‍රවාහනය කිරීම සඳහා නිර්මාණය කර ඇති වේගවත් සංක්‍රමණ පද්ධති වේ. සාමාන්‍යයෙන් ඒවාටම වෙන් වූ මාර්ගවල ක්‍රියාත්මක වන ඒවා නගරයේ පොදු ප්‍රවාහන ජාලයේ අත්‍යවශ්‍ය අංගයකි. මෙට්රෝ පද්ධති ඒවායේ ප්‍රමාද නොවීම, වේගය සහ ඉහළ ධාරිතාව සඳහා ප්‍රසිද්ධ වී ඇති අතර, ඒවා කාර්‍යාල මගීන් අතර ඉතා ඉහල ජනප්‍රියත්වයක් උසුලයි. ඒවා සාමාන්‍යයෙන් භූගතව හෝ උස්ව ධාවනය වන අතර, මාර්ගවල තදබදය අවම කරයි. මෙට්රෝ දුම්රිය පරිසර හිතකාමී වන අතර බොහෝ විට විදුලි බලයෙන් ක්‍රියාත්මක වන අතර මාර්ග තදබදය සහ වායු දූෂණය අවම කිරීමට දායක වේ. නිරන්තර නැවතුම් පලවල් සහිත ඒවා ව්‍යාපාරික මධ්‍යස්ථාන ,කාර්‍යාල සහ නේවාසික ප්‍රදේශ සම්බන්ධ කරයි, දැරිය හැකි සහ පහසු ගමන් ක්‍රමයක් ලබා දෙයි.
කොළඹ සැහැල්ලු දුම්රිය (CLR) යන නමින් කොළඹ. නගරය සඳහා යෝජිත සැහැල්ලු දුම්රිය පද්ධතිය 2024 වසර වන විට සාදා නිම කිරීමට බලා පොරොත්තු වූවත් ඒ බලාපොරොත්තු එවකට සිටි දේශපාලන බල අධිකාරිය විසින් 2020 වසරේදී එක පෑන් පහරකින් බිමට සමතලා කර දමන ලදී. එහි ප්‍රධාන බලාපොරොත්තු වූයේ මාර්ග තදබදය අවම කිරීම, පොදු ප්‍රවාහනය වැඩිදියුණු කිරීම සහ මාර්ග ප්‍රවාහනය මත යැපීම අවම කරමින් නවීන, කාර්යක්ෂම දුම්රිය සේවා සමඟ කොළඹ ප්‍රධාන ප්‍රදේශ සම්බන්ධ කිරීමයි.
ලොව පුරා ප්‍රධාන මෙට්රෝ සහ උමං මාර්ග පද්ධති කිහිපයක් ප ඒවා මෙහෙයුම් ආරම්භ කළ වසර සමඟ
පහතින් දැක්වේ..
###1. **ලන්ඩන් භූගත** (ලන්ඩන්, එක්සත් රාජධානිය)
- **ආරම්භ කරන ලද වර්ශය **: 1863 -
**සටහන්**: ලොව ප්‍රථම භූගත දුම්රිය මාර්ගය.
###2. **පැරිස් මෙට්රෝ** (පැරිස්, ප්‍රංශය)
- **ආරම්භ කරන ලද වර්ශය**: 1900
- **සටහන්**: එහි පුළුල් ජාලය සහ සංකේතාත්මක Art Nouveau පිවිසුම් සඳහා ප්‍රසිද්ධය.
### 3. **නිව් යෝර්ක් නගරයේ උමං මාර්ගය** (නිව් යෝර්ක් නගරය, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය)
- **ආරම්භ කරන ලද වර්ශය**: 1904
- **සටහන්**: ලෝකයේ විශාලතම සහ කාර්යබහුලම මෙට්රෝ පද්ධති වලින් එකකි.
### 4. **මොස්කව් මෙට්රෝ** (මොස්කව්, රුසියාව)
- **ආරම්භ කරන ලද වර්ශය**: 1935
- **සටහන්**: එහි විසිතුරු ස්ථාන සහ කාර්යක්ෂමතාව සඳහා ප්‍රසිද්ධය.
### 5. **ටෝකියෝ මෙට්රෝ** (ටෝකියෝ, ජපානය)
- **ආරම්භය**: 1927
- **සටහන්**: වෙලාවට වැඩ කිරීම, පිරිසිදුකම සහ සංකීර්ණත්වය සඳහා ප්‍රසිද්ධයි.
### 6. **බර්ලින් යූ-බාන්** (බර්ලින්, ජර්මනිය)
- **ආරම්භය**: 1902
- **සටහන්**: බර්ලිනයේ පොදු ප්‍රවාහන ජාලයේ කොඳු නාරටිය.
### 7. **ෂැංහයි මෙට්රෝ** (ෂැංහයි, චීනය)
- **ආරම්භය**: 1993
- **සටහන්**: ගෝලීය වශයෙන් විශාලතම සහ වේගයෙන් වර්ධනය වන මෙට්රෝ ජාලයන්ගෙන් එකකි.
### 8. **බීජිං උමං මාර්ගය** (බීජිං, චීනය)
- **ආරම්භය **: 1969
- **සටහන්**: ධ ලොව විශාලතම පද්ධති වලින් එකකි.
### 9. **Hong Kong MTR** (Hong Kong, China)
- **ආරම්භය **: 1979
- **සටහන්**: එහි කාර්යක්ෂමතාව සහ ඉහළ මගී ප්‍රමාණය සඳහා ප්‍රසිද්ධය.
### 10. **සෝල් මෙට්රෝ** (සෝල්, දකුණු කොරියාව) - **ආරම්භය**: 1974
- **සටහන්**: විශාල සෝල් අගනගරයේ පුළුල් ජාලය.
### 11. **මෙක්සිකෝ සිටි මෙට්රෝ** (මෙක්සිකෝ සිටි, මෙක්සිකෝව)
- **ආරම්භය **: 1969
- **සටහන්**: ලෝකයේ විශාලතම මෙට්රෝ පද්ධති වලින් එකකි .
### 12. **São Paulo Metro** (São Paulo, Brazil)
- **ආරම්භය**: 1974
- **සටහන්**: බ්‍රසීලයේ විශාලතම මෙට්රෝ පද්ධතිය.
### 13. **මැඩ්රිඩ් මෙට්රෝ** (මැඩ්රිඩ්, ස්පාඤ්ඤය)
- **ආරම්භය**: 1919 - **සටහන්**: එහි නවීන යටිතල පහසුකම් සහ පුළුල් ආවරණය සඳහා ප්‍රසිද්ධය.
### 14. **දිල්ලි මෙට්රෝ** (දිල්ලි, ඉන්දියාව) - **ආරම්භය**: 2002
- **සටහන්**: ගෝලීය වශයෙන් නවතම නමුත් වේගයෙන් වර්ධනය වන මෙට්රෝ පද්ධතිවලින් එකකි.
### 15. **කයිරෝ මෙට්රෝ** (කයිරෝ, ඊජිප්තුව) - **ආරම්භය**: 1987
- **සටහන්**: අප්‍රිකාවේ සහ අරාබි ලෝකයේ පළමු මෙට්රෝ පද්ධතිය.
### 16. **සිංගප්පූරු MRT** (සිංගප්පූරුව) - **ආරම්භය**: 1987
- **සටහන්**: එහි කාර්යක්ෂමතාව සහ පිරිසිදුකම සඳහා ප්‍රසිද්ධය.
### 17. **Buenos Aires Subte** (Buenos Aires, Argentina)
- **ආරම්භය**: 1913
- **සටහන්**: ලතින් ඇමරිකාවේ පැරණිතම මෙට්රෝ පද්ධතිය.
### 18. **ඉස්තාන්බුල් මෙට්රෝ** (ඉස්තාන්බුල්, තුර්කිය)
- **ආරම්භය**: 1989
- **සටහන්**: ඉස්තාන්බුල්හි යුරෝපීය සහ ආසියානු පැති දෙකටම සේවය කිරීම.
### 19. **සිඩ්නි දුම්රිය** (සිඩ්නි, ඕස්ට්‍රේලියාව)
- **ආරම්භය**: 1926
- **සටහන්**: බොහෝ දුරට මගී දුම්රිය පද්ධතියක් වුවද, එයට මෙට්රෝ මාදිලියේ සේවා ඇතුළත් වේ.
### 20. **ලාගෝස් සැහැල්ලු දුම්රිය** (ලාගෝස්, නයිජීරියාව)
- **ආරම්භය**: 2022 (නිල් රේඛාව) - **සටහන්**: Lagos හි මාර්ග තදබදය අවම කිරීම සඳහා නිර්මාණය කරන ලද අලුතින් දියත් කරන ලද සැහැල්ලු දුම්රිය පද්ධතියකි.
### 21. **ධකා මෙට්රෝ** (ධකා,බංගලාදේශය)
- **ආරම්භය**: 2022
- **සටහන්**: ජපානයේ ජයිකා ආයතනයේ අනුග්‍රහය මත .
### 22. කොළඹ සැහැල්ලු දුම්රිය **(කොළඹ ,ශ්‍රී ලංකාව )
- **ආරම්භ කිරීමට තිබූ වර්ශය-2024
- **සටහන්**: එවකට සිටි දේශපාලන බල අධිකාරිය විසින් එක පෑන් පහරින් බිමට සමතලා කරන ලදී.
මේවා ලොව පුරා ඇති ප්‍රමුඛතම මෙට්රෝ සහ උමං මාර්ග සේවා කිහිපයකි. සමහර ඒවා සියවසකට වැඩි කාලයක් ක්‍රියාත්මක වන අතර අනෙක් ඒවා අලුත් නමුත් වේගයෙන් ව්‍යාප්ත වෙමින් පවතී.
ලොව පුරා සැහැල්ලු දුම් රිය
කොළඹ සැහැල්ලු දුම්රිය (CLR) යන නමින් කොළඹ. නගරය සඳහා යෝජිත සැහැල්ලු දුම්රිය පද්ධතිය 2024 වසර වන විට සාදා නිම කිරීමට බලා පොරොත්තු වූවත් ඒ බලාපොරොත්තු එවකට සිටි දේශපාලන බල අධිකාරිය විසින් 2020 වසරේදී එක පෑන් පහරකින් බිමට සමතලා කර දමන ලදී. එහි ප්‍රධාන බලාපොරොත්තු වූයේ මාර්ග තදබදය අවම කිරීම, පොදු ප්‍රවාහනය වැඩිදියුණු කිරීම සහ මාර්ග ප්‍රවාහනය මත යැපීම අවම කරමින් නවීන, කාර්යක්ෂම දුම්රිය සේවා සමඟ කොළඹ ප්‍රධාන ප්‍රදේශ සම්බන්ධ කිරීමයි.
ලොව පුරා ප්‍රධාන මෙට්රෝ සහ උමං මාර්ග පද්ධති කිහිපයක් ප ඒවා මෙහෙයුම් ආරම්භ කළ වසර සමඟ
පහතින් දැක්වේ..
###1. **ලන්ඩන් භූගත** (ලන්ඩන්, එක්සත් රාජධානිය)
- **ආරම්භ කරන ලද වර්ශය **: 1863 -
**සටහන්**: ලොව ප්‍රථම භූගත දුම්රිය මාර්ගය.
###2. **පැරිස් මෙට්රෝ** (පැරිස්, ප්‍රංශය)
- **ආරම්භ කරන ලද වර්ශය**: 1900
- **සටහන්**: එහි පුළුල් ජාලය සහ සංකේතාත්මක Art Nouveau පිවිසුම් සඳහා ප්‍රසිද්ධය.
### 3. **නිව් යෝර්ක් නගරයේ උමං මාර්ගය** (නිව් යෝර්ක් නගරය, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය)
- **ආරම්භ කරන ලද වර්ශය**: 1904
- **සටහන්**: ලෝකයේ විශාලතම සහ කාර්යබහුලම මෙට්රෝ පද්ධති වලින් එකකි.
### 4. **මොස්කව් මෙට්රෝ** (මොස්කව්, රුසියාව)
- **ආරම්භ කරන ලද වර්ශය**: 1935
- **සටහන්**: එහි විසිතුරු ස්ථාන සහ කාර්යක්ෂමතාව සඳහා ප්‍රසිද්ධය.
### 5. **ටෝකියෝ මෙට්රෝ** (ටෝකියෝ, ජපානය)
- **ආරම්භය**: 1927
- **සටහන්**: වෙලාවට වැඩ කිරීම, පිරිසිදුකම සහ සංකීර්ණත්වය සඳහා ප්‍රසිද්ධයි.
### 6. **බර්ලින් යූ-බාන්** (බර්ලින්, ජර්මනිය)
- **ආරම්භය**: 1902
- **සටහන්**: බර්ලිනයේ පොදු ප්‍රවාහන ජාලයේ කොඳු නාරටිය.
### 7. **ෂැංහයි මෙට්රෝ** (ෂැංහයි, චීනය)
- **ආරම්භය**: 1993
- **සටහන්**: ගෝලීය වශයෙන් විශාලතම සහ වේගයෙන් වර්ධනය වන මෙට්රෝ ජාලයන්ගෙන් එකකි.
### 8. **බීජිං උමං මාර්ගය** (බීජිං, චීනය)
- **ආරම්භය **: 1969
- **සටහන්**: ධ ලොව විශාලතම පද්ධති වලින් එකකි.
### 9. **Hong Kong MTR** (Hong Kong, China)
- **ආරම්භය **: 1979
- **සටහන්**: එහි කාර්යක්ෂමතාව සහ ඉහළ මගී ප්‍රමාණය සඳහා ප්‍රසිද්ධය.
### 10. **සෝල් මෙට්රෝ** (සෝල්, දකුණු කොරියාව) - **ආරම්භය**: 1974
- **සටහන්**: විශාල සෝල් අගනගරයේ පුළුල් ජාලය.
### 11. **මෙක්සිකෝ සිටි මෙට්රෝ** (මෙක්සිකෝ සිටි, මෙක්සිකෝව)
- **ආරම්භය **: 1969
- **සටහන්**: ලෝකයේ විශාලතම මෙට්රෝ පද්ධති වලින් එකකි .
### 12. **São Paulo Metro** (São Paulo, Brazil)
- **ආරම්භය**: 1974
- **සටහන්**: බ්‍රසීලයේ විශාලතම මෙට්රෝ පද්ධතිය.
### 13. **මැඩ්රිඩ් මෙට්රෝ** (මැඩ්රිඩ්, ස්පාඤ්ඤය)
- **ආරම්භය**: 1919 - **සටහන්**: එහි නවීන යටිතල පහසුකම් සහ පුළුල් ආවරණය සඳහා ප්‍රසිද්ධය.
### 14. **දිල්ලි මෙට්රෝ** (දිල්ලි, ඉන්දියාව) - **ආරම්භය**: 2002
- **සටහන්**: ගෝලීය වශයෙන් නවතම නමුත් වේගයෙන් වර්ධනය වන මෙට්රෝ පද්ධතිවලින් එකකි.
### 15. **කයිරෝ මෙට්රෝ** (කයිරෝ, ඊජිප්තුව) - **ආරම්භය**: 1987
- **සටහන්**: අප්‍රිකාවේ සහ අරාබි ලෝකයේ පළමු මෙට්රෝ පද්ධතිය.
### 16. **සිංගප්පූරු MRT** (සිංගප්පූරුව) - **ආරම්භය**: 1987
- **සටහන්**: එහි කාර්යක්ෂමතාව සහ පිරිසිදුකම සඳහා ප්‍රසිද්ධය.
### 17. **Buenos Aires Subte** (Buenos Aires, Argentina)
- **ආරම්භය**: 1913
- **සටහන්**: ලතින් ඇමරිකාවේ පැරණිතම මෙට්රෝ පද්ධතිය.
### 18. **ඉස්තාන්බුල් මෙට්රෝ** (ඉස්තාන්බුල්, තුර්කිය)
- **ආරම්භය**: 1989
- **සටහන්**: ඉස්තාන්බුල්හි යුරෝපීය සහ ආසියානු පැති දෙකටම සේවය කිරීම.
### 19. **සිඩ්නි දුම්රිය** (සිඩ්නි, ඕස්ට්‍රේලියාව)
- **ආරම්භය**: 1926
- **සටහන්**: බොහෝ දුරට මගී දුම්රිය පද්ධතියක් වුවද, එයට මෙට්රෝ මාදිලියේ සේවා ඇතුළත් වේ.
### 20. **ලාගෝස් සැහැල්ලු දුම්රිය** (ලාගෝස්, නයිජීරියාව)
- **ආරම්භය**: 2022 (නිල් රේඛාව) - **සටහන්**: Lagos හි මාර්ග තදබදය අවම කිරීම සඳහා නිර්මාණය කරන ලද අලුතින් දියත් කරන ලද සැහැල්ලු දුම්රිය පද්ධතියකි.
### 21. **ධකා මෙට්රෝ** (ධකා,බංගලාදේශය)
- **ආරම්භය**: 2022
- **සටහන්**: ජපානයේ ජයිකා ආයතනයේ අනුග්‍රහය මත .
### 22. කොළඹ සැහැල්ලු දුම්රිය **(කොළඹ ,ශ්‍රී ලංකාව )
- **ආරම්භ කිරීමට තිබූ වර්ශය-2024
- **සටහන්**: එවකට සිටි දේශපාලන බල අධිකාරිය විසින් එක පෑන් පහරින් බිමට සමතලා කරන ලදී.
මේවා ලොව පුරා ඇති ප්‍රමුඛතම මෙට්රෝ සහ උමං මාර්ග සේවා කිහිපයකි. සමහර ඒවා සියවසකට වැඩි කාලයක් ක්‍රියාත්මක වන අතර අනෙක් ඒවා අලුත් නමුත් වේගයෙන් ව්‍යාප්ත වෙමින් පවතී.
ලොව පුරා සැහැල්ලු දුම් රිය
?
.yes.dubai metro is functioning since 2009 and it is modern driverless rapid transit system.
