සිංහලයෙක් අහල තිබ්බ නළ ළිඳක් හෑරුවහම වතුර උඩ ගහනව දැකලම නෑනෙ කියල. ඒකට උත්තර දෙන්න ගිහිල්ල thread එකක්ම type වුණා
**water table එක කියන්නෙ පොළවෙ යටට වලක් හාරන් ගියොත් මුලින්ම වතුර මතු වෙන elevation එක. පොළවට උඩින් water table එක තියෙද්දි ඒක ගඟක් / වැවක්/ ජලාශයක් හෝ මුහුද වෙනව.
**impermeable layer එකක් කියන්නෙ ඒ හරහා වතුර විනිවිද යන්න බැරි ස්ථරයක්. උදා- ඉටි කොළයක් impermeable ඒත් රෙද්දක් impermeable නැහැ ඒක permeable
**aquifer එකක් කියන්නෙ පොළව යට වතුර සංචිත වෙලා තියන permeable rock layer/pocket එකක්. නිකන් පොඟවපු sponge එකක් වගේ
**tube well = නළ ළිඳ
සාමාන්ය ළිඳක (water table well) වතුර තියන්නෙ පස් වල පෙඟිල. ඒක නිසා තමා water table (water level in a well) එක මතු කරගන වලක් හෑරුවම වටේ පස් වල පෙඟිල තියන වතුර වලට පිරිල ඒක ළිඳක් වෙන්නෙ. සාමාන්ය ළිං වල වතුර ගන්න වතුර උඩ අමතර pressure එකක් එකතු වෙලා නැහැ. උඩින් පස් තිබ්බට ඒ පස් තට්ටුව කියන්නෙ permeable layer එකක්. ඒව අස්සෙ වායුගෝලීය පීඩනය තියන හුළං තියන්නෙ.
deep tube wells (artesian wells) වලින් extract කරන්නෙ පොළව යට water pockets/aquifers වලින්. ඒ කියන්නෙ confined වෙලා තියන aquifers වලින්. මේ aquifer වලට උඩින් තියන්නෙ impermeable layer එකක් (පිහිටි ගලට උඩින් තව තුනී rock layers තියෙන්න පුලුවන්). එතකොට වතුර වලට ගල අතරින් පෙඟිල උඩට එන්න බෑ පස් වල වෙනව වගේ.
ඔය image එකේ deep aquifer සහ shallow aquifer කියන දෙක අතරෙ අඳුරු කරල තියන්නෙ එහෙම impermeable layer එකක්.
ඒ වතුර හිර වෙලා තියන්නෙ උඩ අඩි 80ක් විතර ඝණකමට තියන පස් තට්ටුවකටයි ගල් තට්ටුවකටයි ( සාමාන්ය ළිං වල water table එකට උඩින් පස් තට්ටුවක් තිබ්බට ඉස්සෙල්ල කිව්ව වගේ වතුර pressure එකක් යටතේ entrap කරන්න පුළුවන් impermeable layer එකක් ඊට උඩින් නෑ. ළිං හාරනකොට හම්බන්තොට වරායෙ වගේ ගල් මතු වෙනවයැ )
ඉතින් අර confined aquifer වල උඩින් අඩි 80 - 100 ක විතර පස් තට්ටුවක බරක් එනව කියන්නෙ පට්ට pressure එකකින් තියන්නෙ වතුර. tube well එකක් ගහන්න හිලක් හදපු ගමන් චූ බරේ ඉන්න සිංහලයෙක්ගෙ බඩ හිල් කලා වගේ වතුර හෝස් ගාල ඉබේම එනව උඩට pressure එකකුත් එක්ක වතුර pump කරන්න ඕනෙත් නෑ. . (ඔය image එකේ දකුණු පැත්තෙ තියන artesian well එකේ මේ කතාවම වුණත් අර deep confined aquifer එකේ තියන pressure එක නිසා තියෙන්න ඕනෙ ඇත්ත water level එක ground elevation (බිම් මට්ටම) එකට වඩා අඩු වුණොත් කරුමෙ තමා ශිංහලුන්ගෙ. වතුර එනව ඒත් pump කරන්න වෙනව)
උඩ image එකේ අඩි 20 ක විතර head එකක් තියනව කියන්නෙ අඩි 20 ක් උඩට වතුර ගහනව කියල නෙමෙයි මෙන්න මේ image එකේ වගේ.
නළ ලිඳට දාපු බටේම තව අඩි 20ක් පොළවෙන් උඩට ගහන්න පුළුවන්නම් ඒ බටේ දිගේ මේ වතුර අඩි 20ක් නගිනව( උදාහරණයක්) ඉතින් හොඳ pressure එකක් තියන confined aquifer එකක් වත්තෙ යටට හාරල හොයාගන්න පුළුවන් වුනොත් water board වතුර ගන්න ඕනෙත් නෑ ළිං වලට පොම්ප ගහල ලයිට් බිල් ගෙවන්න ඕනෙත් නෑ. pressured වතුර ඉබේ උඩට ඇවිල්ල තට්ටු තුන හතරක් උඩට උනත් ගන්න පුළුවන් pressure එකකුත් එක්ක.
තොපි අපි අනාත ශිංහලු එච්චර වාසනාවන්ත නොවුණත් කඩුගන්නවෙ අල්ලා දෙවියන්ගෙ පිහිටෙන් මෙහෙම scene එකක් පිහිටල තියනව. නුවර යද්දි දැකල තියනවද කඩුගන්නාව හරියෙදි පාර අයිනෙ වාහන හෝදන සෙට් එකක් ඉන්නව එකපාරටම. හෝදන්න වාහන නැති වුණහම මුං ටැප් එක වහන්නැතුව වතුර ඔහේ පාරෙ නාස්ති කරනව.
නෑ එහෙම නෙමෙයි උන්ටත් set වෙලා තියන්නෙ උඩම image එකේ වම් පැත්තෙ තියන්ව වගේ confined aquifer එකක්. වතුර වලට ground level එකටත් වඩා උඩට pressure head එකක් තියනව. වතුර ඉබේ උඩ ගහනව. නිකන් එන වතුරෙන් බීල කාල පුක හෝදල ඒ මදිවට වාහනත් හෝදල සල්ලි හොයනව.
මේ deep groundwater extract කරන එකේ water quality එක case එකක් තියනව. පහළින්ම තියන aquifers තියන්නෙ. මොනා හරි පොළවෙන් පහලට seep වෙලා ගිහින් aquifers contaminate වුණොත් ආයි ඒක හදන්න බෑ. (පට්ට අමාරුයී
ඒක තමා groundwater contaminate කිරීම දරුණුතම අපරාධයක් වෙන්නෙ නීතියෙන්.
යාපනේ චුන්නාක්කම් වල තියන power plant එකකින් පොළවට oil leak වෙලා මේ වගේ major contamination එකක් වුණා. ඒ පැත්තෙ බොන්න වතුර ගන්නෙත් deep groundwater වලින්. ලංකාවෙ වතුර සම්බන්ධව (වතුර වලට) වෙච්ච දරුණු අපරාධය තමා ඒ. ( රතුපස්වල නම් shallow water නෙ pollute වුණේ. deep groundwater වලට ගියාද කියන්නනම් හරියටම දන්නෙ නෑ. )
ඒක නිසා tube well එකක් හාරල ගන්න වතුර අනිවාර්යෙන්ම water board එකට අරන් ගිහිල්ල full water quality test එකක් කරගන්න පාවිච්චියට පෙර. එහෙම කරල පිරිසිඳුයි කියල එනවනම් බොන්න. (ඔයිට වඩා අති පිරිසිඳු වතුර කොහෙන්වත් හොයන්න බෑ. )
--------------------------------------------------------------------------------------
Deepwater Horizon කියන film එක බලල තියනවනම්. (තනිකර ඇත්ත කතාවක් ලෝකෙ වෙච්ච දරුණුම maritime disaster එකක්) ඒකෙත් වෙන්නෙත් මේ වගේ scene එකක්ම තමා.
උනුත් හාරන්නෙ ළිඳක්. අපි හාරනව වගේ වතුර හොයන නළ ළිං නෙමේ මුහුද යට තියන impermeable layer යටින් තියන බොරතෙල් හොයන්න හාරන ළිං. මේ බොරතෙල් සංචිතත් අර වගේම trap වෙලා තියන්නෙ උඩින් තියන impermeable layers වලින් (පිහිටි ගලටත් වඩා පට්ට ගැඹුරින්). හැතැම්ම ගාණක ගල් + පස් layer එකකුයි ඒ මදිවට තව kilometer ගානක මුහුදු වතුර තට්ටුවකිනුයි හිතාගන්න බැරි pressure එකක් තියන බොරතෙල් සංචිත වලින් තමා ඒව extract කරන්නෙ. මේ pressure එක එළියට එන එක(Blowout) වලක්වන්න තමා Blowout Preventer කියල ගැජමැටික් එකක් මුහුදු පතුලට හයි කරල ඒකෙ ඉඳන් යටට හාරන්නෙ.
බැරි වෙලාවත් එක කැඩිල ගියොත් එකෙන් mechanism කිහිපයකින් (තව backup උත් එක්ක) ළිඳ auto seal වෙනව. Deepwater Horizon එකේ වෙන්නෙත් BOP එකට කෙළ වෙච්ච එක තමා ( film එක බලන්න පට්ට ). ඔය වගේ pressure එකකින් වාහන දෙකට කපල එහා පැත්තෙ තියන buildings සුනු විසුණු කරල සිංහලයෙක් එහෙම අහු වුණොත් දිය කරල දාන්න තරම් pressure එකක්. ඒකයි ඒ case එකේදි oil exploration rig එක කුඩු වෙන්නෙ high pressurized බොරතෙල් උඩට ගහල නළ ලිඳක් හෑරුවහම වතුර විදිනව වගේ
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
Thread එකේ අහල තිබ්බ ප්රශ්ණ වලට විස්තරයකුත් මෙතනම කළා. ඔහොම්මම බලද්දි තව තේරෙයි
හොඳ Thread එකක්. Thanks! Rep+ මෙන්න මේ ටිකත් පොඩ්ඩක් පැහැදිලි කරන්නකො.
"පොළවට උඩින් water table එක තියෙද්දි ඒක ගඟක් / වැවක්/ ජලාශයක් හෝ මුහුද වෙනව".
1. එතකොට විලක් කියන එකේ අර්ථ දැක්වීම මොකක්ද ? ලංකාවේ සත්ය විල් නෑ කියන්නේ ඇත්තද ?
2. ගගකට හෝ වැවකට ඉතා අසන්න ඉඩමක වුවත් අඩියක් දෙකක් හාරද්දී වතුර නොයෙන්න හේතුව මොකක්ද ? (මොකද ගඟ හෝ වැව තියනවා කියන්නේ ඒ හරියේ water table පොලව මතුපිටම තියනවා කියන එකනේ)
3 . මේ Thread එකේ සදහන් වෙලා තියනවා deep groundwater contaminate වීම shallow water contaminate වීමට වඩා දරුණු බව. ඒ ඇයි? deep groundwater contaminate වීමකදී ඊට ඉහලින් තියන shallow water අනිවාර්යයෙන්ම contaminate වෙන නිසාද ? (හැබැයි වැඩිදෙනෙක් පාවිච්චි කරන්නේ නම් shallow water. ඒ අනුව නම් shallow water contamination නේද වඩා දරුණු ??)
විල් එකක්වත් නැද්ද කියන්නනම් දන්නෙ නෑ. ඒත් ගොඩක්ම තියන්නෙ විල් නෙමෙයි manmade වැව් නෙ.
වටේ තියන කඳු වලට වැටෙන වැස්ස පොළව උඩිනුයි පස් අතරිනුයි පහල වලට ගලා යනව.(surface runoff and infiltrated water flow) ගොඩක් අවස්තා වලදි කඳු කියල කඳු පන්ති වගේ ඒවනෙ තියන්නෙ ridges and valleys එක්ක. මෙන්න මේ වගේ
දෙපැත්තෙ කඳු වල වතුර ටික කානුව වගේ තියන valley එක දිගේ පල්ලෙහාට යනව. ඔහොම ඔහොම ඒ වගෙ තියන අනික් mountain ridges and valleys වලිනුත් දොළ පාරවල් සෙට් වෙලා ඇලවල් ගංගා හැදෙනව. හැබැයි තවත් පහළට යන්න පාරක් වටේ නැති වුණොත් ( වළ වගේ බිම පිහිටල තිබුණොත් - basin ) ඔතන වතුර එකතු වෙනව. එකතු වෙන වතුර පස් අස්සෙන් පහළට බහිනව(infiltration). ඔහොම දිගටම පහළට බැහැල යට තියන impermeable layer එකක් ( ගල් layer එකක් ) ඉඳන් උඩට සංතෘප්ත (saturate) වේගන එනව. ( water table එක උඩට එනව ) Water table එක බිම් මට්ටමෙන් උඩට අවහම ඔතන පොකුණක් හැදෙනව. (large scale එකේ basin එකක් නම් විලක් හැදෙනව) ඔය වතුර ටික ආපහු පහළට බහින්නෙ නෑ (යටත් වතුරනෙ තියන්නෙ. වතුර වීදුරුවක් වගේ). ඉරට වාෂ්ප වෙද්දි තමයි ආයි යන්නෙ. ආයි පිරෙනකොට ඔහොම ඔහොම balance වෙලා විලේ වතුර මට්ටම stable වෙනව. පායන කාලෙට ඉරෙන් වැඩියෙන් අදිනව, වැස්සෙන් අඩුවෙන් පිරෙනව ---> වතුර මට්ටම බහිනව. වහින කාලෙට අනික් පැත්ත. නියඟයක් එනකොට මොකද වෙන්නෙ කියල තේරෙනව ඇති. ඔය විල් කියන ඒව හැදෙන්නෙ ස්වභාවිකවම ground elevation එකේ basin වගේ හැදිල තියෙද්දි. ඒව අවුරුදු මිලියන් ගානක් ඉස්සෙල්ල ඉඳන්ම විල් තමා අල්ලා දෙවියන් පහල වෙන්නත් කළින් ඉඳන්.
පස්සෙ පස්සෙ ඔය අක්රිය වෙන ගිනි කඳු වල basin වලත් වෙන දේ පැහැදිලි ඇති. ඒව උඩත් විල් හැදෙනව.
Ground profile එකේ basin වගේ හදන්න පුලුවන් කෘතිමව අර valleys වලින් පහළට ගලා යන path එක block කරල බැම්මක් හරි dam එකක් හරි බැඳල. අන්න ඒවට තමා වැව් සහ ජලාශ කියන්නෙ ( බේර වැව , victoria reservoir, Castlereagh... )
දැන් කෙනෙකුට හිතෙන්න පුළුවන් වැව් බැම්මෙන් මේ පැත්තෙ වතුර තියෙද්දි අනික් පැත්තෙ නැත්තෙ ඇයි කියල.
ඉස්සෙල්ල කියපු විදිහට පොළව ඇතුලෙන් පස් අතරින් වතුර ගමන් කරනව. එහෙම වෙන්නෙ වතුර ගමන් කරද්දි යන්නෙ පස් අස්සෙ හෙන පොඩි හිඩැස් (miro pores) වලින්. ඔය හිඩැස් අස්සෙන් යද්දි ශක්ති හානිය වෙල වතුරෙ තියන pressure head එක අඩු වෙනව. ඒ කියන්නෙ මෙතන ඉඳන් මීටර් 1 ක් වතුර පස් ඇතුලෙන් හරහට ගියොත් මෙතන තිබ්බ උසටම වතුර නගින්නෙ නැහැ. දැන් තේරෙනව ඇති එහෙම යද්දි water table එක drop වෙනව කියල. ඒ කියන්නෙ water table එක වතුර තියන තැන ඉඳන් වතුර අඩු පැති වලට curve වෙනව.
වැවක ඉඳන් වැව් බැම්මෙ තියන ඝණකම යද්දි water table එක සම්පූර්ණයෙන්ම වැව් බැම්මෙ උසටත් වඩා drop වෙලා ඉවරයි. ( ඒක වෙන්නම calculations කරල තමා වැව් බැම්මවල් design කරන්නේ)
ඒත් වැව් බැම්මට මෙහා ආයි ටිකක් පොළව හෑරුවොත් water එක මතු වෙනව. උඹ අහල තියන විදිහට නෑවිත් තියන්නෙ නෑ. ඒත් අර මම කියපු water table curve වෙන කතන්දරෙත් එක්ක water table එක හම්බෙන ගැඹුර වෙනස් වෙන්න පුළුවන්
නුවර වැවේ බැම්ම මෙහාපැත්තෙ තියන Kandy City Center එකේ basement level එක තියන්නෙත් ඔය වැව නිසා හැදෙන water table එකේ level එකට පහළින්.
ඒ වතුරෙන් basement යට වෙන එක වලක්වන්න retaining wall එකක් බැඳල තව දිගටම එන වතුර pump out කර කර තමාලු තියන්නෙ. ඒ එන වතුර building එකේ පාවිච්චි කරන්න ගන්න තමා design කරල තියන්නෙ එක හදපු සිංහලයගෙ පුකේ ගායට(green buildings). හැබැයි වතුර එන්නෙම නැති වෙන්න උනත් retaining wall එක ( ඔය image එකේ reinforced concrete layer කියල තියන්නෙ ) design කරන්න පුළුවන්. උදා- බේරෙ වැව එහා පැත්තෙ Altair, Colombo City Center, Shangri-La .....
shallow water contaminate වුණාට වඩා deepwater contaminate වෙන එක දරුණු වෙන්නෙ deepwater aquifers වලට ගියොත් ඒක කොහොමත් අරින්න බැරි නිසා(irreversible). ගොඩක් යටනෙ තියන්නෙ. stored water හෙනට තියනව අනික අයින් කරන්නත් බෑනේ.
deepwater contaminate වෙනව කියන්නෙ shallow water ත් contaminate වෙනව තමයි. ඒ contaminated water බීල ශින්හලු මැරිල යයි (a good sinhalese is a dead sinhalese ). ඊට පස්සෙ කොහොම හරි shallow water පිරිසිඳුත් කරයි. ඒත් deepwater contaminate වුණොත් ඒ වතුර සින්හලුන්ගෙ generation ගාණකට බොන්න බෑ. අන්න ඒක අර case එකට වඩා දරුණුයි eg- ( nuke vs Chernobyl )
ස්තුති ඇ! තව එකක්...
1වෙලක් ළඟ ළිදක් කැපුවම එන වතුර එච්චරම හොද නැත්නම් ඒ ඉඩමේම නළ ලිඳක් හාරලා (වෙල් ආසන්නයේ නිසා යටින් මැටි ලේයර් එකක් ඇත) හොඳ වතුර ගන්න පුළුවන් වේවිද ?(දල අදහසක් )
2. contaminants වලට ලේසියෙන් deep water packet එකක් වෙත ලගා වෙන්න බෑ නේද? (රුපසටහනේ තියන නංපර්මියබල් ලේයර් එක නිසා )
1. ඔව්. පුළුවන්. ඔය හේතුව නිසා නළ ළිං හාරනවට වඩා water board එකෙන් connection එකක් ගන්න එක තම ලාබ එක බට ළඟින් යනවනම්.
2. එහෙම කියන්න බැහැ.
"confined aquifer එකට වතුර ආවෙ කොහොමද? impermeable layer එකක් නම් තියන්නෙ ව්තුර යන්නත් බෑ වගේම එන්නත් බෑනෙ confined aquifer එකට?"
මං මුල පෝස්ට් එකේ දැම්ම වගේ water table එක flat surface එකක් නෙමෙයිනෙ. එක එක විදිහට curve වෙලා තියනව. කන්දක් උඩ ඉඳන් කන්දෙ උසටත් වඩා හාරගන යන්න ඕනෙ නැහැ එක water table හොයාගන්න. සාමාන්ය දුරක් හෑරුවහම හම්බෙනව. පතුලෙත් පතුලෙ ඉඳන් සාමාන්ය දුරක් හෑරුවම හම්බෙනව. මොකද කන්දට වහින වතුර පස් ඇතුලට ගිහින් කන්ද ඇතුලෙ water table එකටත් යනවනෙ. පතුලෙ ඉන්න එකාලගෙ වතුර හොයන්න ඕනෙ නෑ කන්දට.
ඒ වගේ water table එක curve වෙලා තියන්නෙ. පෘථිවිය අර මොකක්ද එකේ ඉඳන් හැදිල හැදිල ඇවිල්ල විවිධ වෙනස්කම් වෙලා පොළව ඇඹරිලා, උමා ඔයේ වුණා වගේ crack වෙලා, ඒ අස්සට වෙන වෙන ගල් ජාති පිරිල එක එක විදිහට තියන්නෙ (ඒක සෑහෙන දිග මාතෘකාවක් අවුරුදු බිලියන ගානක් පස්සට යන්න වෙනව පොළවෙ උඩට පසුයි යටට මැටියි කොල්ලුපිටියෙ ඔය එකක්වත් නැතුව සම්පූර්ණයෙන්ම වැලියි, ගල් වලින් impermeable layer උයි bedrock උයි හැදිච්ච හැටි කියන්න. ඒත් ලස්සනට විස්තර කරන්න පුළුවන් ඒක වුණේ කොහොමද කියල. ඔය confined aquifer එක උඩින් තියන impermeable rock layer එකත් කන්ද තියන හැඩේටම ඊට යටින් තියෙන්න පුළුවන්. image එකේ අළු පාට rock layer(confining unit) එක තමා ඒක. දැං ඔය confined aquifer එකට වතුර පිරෙන්නෙ කොහෙන්ද? පිරෙන්නෙ කන්ද උඩින් වහින වැස්සෙන්. පේනවද කන්ද උඩ හරියෙ අර impermeable ගල් තලාව නෑ නිකන්ම පස්. Recharge area කියල තියන්නෙ. දැන් තේරෙනවද ඔය confined aquifer එකට තඩි pressure head එකක් අවෙ කොහෙන්ද කියල. කන්දෙ elevation එකෙන්. ඒ pressure එක තමා ඔය flowing artesian well කියන හරියෙ ඉන්න උන් (කඩුගන්නාවෙ අනාත සින්හළු වගේ) නිකන් ගන්නෙ. කන්දෙ පාමුල ඉඳන් දකුනට තියන හරියෙ එක එක ඒව කරල deepwater contaminate කරන්න බැරි උනාට කන්ද උඩ ඔය කියන Recharge area හරියට ගිහිල්ල හාක්රෝස් පටාස් කුප්පියක් අතෑරපු ගමන් flowing artesian well එක හරියෙ end of the sinhalese™ . ඒක නිසා නළ ළිඳක් හාරල අනිවාර්යයෙන්ම full water quality එකක් water board එකෙන් කරල ඉන්න පාවිච්චියට පෙර. confined aquifer වතුර සාමාන්යෙන් අති පිරිසිඳුයි කියන්නෙ ඉතින් knuckles, alagalla වගේ කඳු උඩට වෙලා කවුරුත් වස විස ඩීසල් ඇසිඩ් එක්ක වැඩ කරන්නෙ නෑනෙ. අපි knuckles camping ගිය පාර ඕන වතුර පාරකට කට තියල බිව්ව කිසි අවුලක් උනේ නැහැ. එච්චරටම පිරිසිඳු වතුර තියන්නෙ කඳු උඩ (forest grown කඳු හොඳේ. මාළිගාකන්ද වගේ concrete කඳු නෙමේ)
Ela ela dan wathura aran iwara unama e palatha gila bahina seen nadda?
පොළවෙ වතුර ඉවර වෙනව කියන අවස්ථා හෙන කලාතුරකින් තමයි දකින්න පුළුවන්. මොකද වතුර අපි අදින්න අදින්න ආයි පොළව ඇතුලටම වතුර යනව අපි පාවිච්චි කරල ඒ වතුර එහෙම්මම, කුණු වතුර, චූ, ගූ™ විදිහට පොළවටම යවන නිසා. ඒ වගේම වහිද්දි ආයි water table එක වැඩි වෙනව. සාමාන්යයෙන් ඉවර වෙන්නෙ නෑ. ඉවර වෙච්ච අවස්තා කිහිපයක් තියනව, තියෙන්න පුළුවන්.
1. වතුර කියල හෑරුවහම හම්බ වෙලා තියන්නෙ perched aquifer එකක්නම් (confined , Isolated aquifer) එතකොට ඒක පොළවෙ අනික් deep/shallow water aquifer එක්ක කිසි සම්බන්ධයක් නෑ. නිකන් ගඟක් අයිනෙ මේසයක් තියල මේසෙ උඩ වතුර බේසමක් තිබ්බ වගේ. මේ කියන්නෙත් ගල් තලාවක් (impermeable layer). මේ වතුර ටික pump කරල ඉවර කරන්න පුළුවන්. recharge වෙන්නෙත් හෙන හිමින් වැස්සම මොකද අනික් දිශා වලින් වතුර ගලා එන්නෙත් නෑනෙ පස් අස්සෙන් isolate වෙලා තියන නිසා.
2.Rapid excessive pumping හින්ද.
මේ image එකේ තියනව වගේ ළිඳක් හාරල වතුර pump කරල ගනිද්දි ඒ වතුර තිබ්බ තැනට ආයි වටේ තියන වතුර ටික ගලා එනව පස් අස්සෙන්. ගලන් එද්දි ශක්ති හානි වෙන නිසා උඩ පැහැදිලි කරල තියනව වගේ water table එක drop වෙලා curve වෙනව pump කරන තැන
මේ pump කරන rate එක වැඩි වුණොත් එතන water table එක තව බහිනව ඒක curve වෙලා වටේ water table එකත් තව බහිනව. ඒ මදිවට හතර වටේ ඉන්න සොන්නළු ටිකත් ඔය වැඩේම කරන්න ගත්තොත් අන්තිමට water table එක තියන්නෙ මෙන්න මේ වගේ කියල තේරෙනව ඇති. ඒ කියන්නෙ එක සමස්තයක් වශයෙන් බහිනව.
මේ කියන excessive pumping වැඩේ වෙලා සිංහළු අනාත වෙච්ච අවස්තාවක් තමයි උමා ඔය hydropower project එකට tunnel එකක් හාරද්දි වුණේ. tunnel එක යන්නෙ පොළව යටින්. සමහරතැන් groundwater table එක උඩින් සමහර sections water table එකට යටින්. සමහර sections ගල විදගන සමහර තැන් පස් විදගන. එතකොට ඔය water table එක එකට පහළින් යද්දි පස් අස්සෙන් ගියොත් හරි ගලේ fracture එකක් උඩ water table එකට සම්බන්ධ වෙලා තියන තැනකින් ගියොත් හරි උඩ තියන water table එක tunnel එකට leak වෙන්න ගන්නව bathtub එකේ drain එක ඇරිය වගේ. තප්පරේට ලීටර්ර 700ක් තරම් වුණා ඔය leak එක. දවස් 40ක් ඇතුළත අක්කර අඩි 2000ක් ( අක්කර දෙදාහක flat ඉඩමක් අඩියක් වතුරෙන් යට කරන්න පුළුවන් ජල කඳක්) leak වෙලා ගියා. එකට උඩින් තියන ගම් වල සිංහළුන්ගෙ ළිං හිඳුන බලන් ඉද්දි
water table එක අඩු වෙනකොට පස් අස්සෙ තියන micro pores(හිඩැස්) වල වතුර නැති වෙලා ඒව air වලින් පිරෙනව. පස් ප්රධානව ජාති දෙකයි. වැලි සහ මැටි. clay layer එකේ වතුර අඩු වෙච්ච ගමන් ඒක consolidate වෙන්න ගන්නව. (settle වෙනව). 900ක් දීල ආර්පිකෝ එකෙන් ගත්ත තඩි කොට්ටෙ කාලයක් යද්දි සබං පොත්තක් වගේ තුනී වෙන්නෙත් ඇඟේ බරට පුළුන් consolidate වෙන නිසා.
ඔහොම clay layer එක consolidate වෙනව කියන්නෙ සමස්තයක් විදිහට පොළව settle වෙනව. පොළවෙ හදල තියන buildng හිටං settle වෙනව. ඒකත් එක එක විදිහට එක එක තැන්. ගෙවල් වල foundation යට එක එක තැන් weak වෙනව. සාමාන්ය කළුගල් + බදාම foundation එකට උඩින් හොඳ tie beam එකක් යවල නැත්තන් foundation එක නිකන්ම crack වෙලා යනව. බිත්තිත් crack වෙනව. කඩා වැටෙන්නත් පුළුවන්. උමා ඔය scene එකේදි ඔය සේරම පොතේ හැටියටම වුණා.
ඕකට තමා ගිලා බහිනව කියන්නෙ. අර තඩි sinkholes නෙමෙයි ඈ.
Last edited: