ඉන්දියාවේ හුඟක් මිනිස්සු විශ්වාස කරන විශ්වාසයක් තමයි ගංගා ගඟේ නෑවම කරපු පව් හේදෙනවා කියන එක. මේ නිසා ඒ මිනිස්සු ජීවිතයේ වරක් හරි ගංගා ගඟේ බැහැලා නානවා. ඔය සිද්ධිය ලංකාවටත් ඇවිල්ලා තියෙනවා. ලංකාවේ මිනිස්සුත් භෂ්මාවශේෂ ගංඟාවල පා කරලා යවන අවස්ථා මා දැක තියෙනවා. ඒ වගේම කතරගම මැණික් ගඟේ නාන්න මිනිස්සුන්ගේ තියෙන ආශාව එහෙම ඔබටත් සමහරවිට ඇති. මේ ලිපියෙදි මන් කථා කරන්න හිතුවෙ මේ ගංගා ගඟේ නෑවම පව් හේදෙන සිද්ධියෙ ආරම්භය ගැන. සමහරවිට ඔබ දැනටමත් මේ ගැන දන්නවා ඇති.
මහාභාරතයේ සූර්යවංශය නැත්නම් මහාසම්මත මනුගේ පරම්පරාව වන ඉක්ෂ්වාකු රාජ පරම්පරාවේ සාගර නමින් රජෙක් හිටියා. ඒ කාලේ තිබුනා අෂ්වමේධ යාගය කියලා යාගයක්. මේ යාගය සියවරක් සම්පූර්ණ කළ රජකු වේ නම් ඔහුට දිව්ය ලෝකය පවා පාලනය කළ හැකි බවට විශ්වාස කළා. මේ සාගර රජු සියවැනි වතාවටත් අශ්වමේධ යාගය කරන්න සූදානම් වෙලා ඒ යාගය සඳහා මුදා හරින අශ්වයාව මුදා හැරියා. මේ යාගය සම්පූර්ණ වුවහොත් සාගර රජු දිව්ය ලෝකයේත් පාලනය ගන්නා බව වටහා ගන්නා දිව්යලෝකයේ අධිපති ඉන්ද්ර දෙවියො කරන්නේ ඒ අශ්වයා හොරකම් කරලා භාවනා කරමින් ඉන්න කපිල නම් සෘෂිවරයකු ඉන්න තැන හංගන එක. මේ සාගර රජුට දරුවො සියයක් හිටියා. අශ්වයා අතුරුදන් වුනාට පස්සෙ රජු විසින් දරුවො සියය රට පුරා යැව්වා අශ්වයා හොයන්න. මේ අයට කපිල සෘෂිවරයා ඉන්න තැන නිදහසේ ඉන්න අශ්වයාව දකින්න ලැබෙනවා. ඔවුන් හිතන්නෙ කපිල සෘෂි තමයි අශ්වයා හොරකම් කලේ කියලා. ඒ සැරේ ඔවුන් මොකද කරන්නේ කපිල සෘෂිව අල්ලා ගන්න හදනවා. මේ කලබලය අස්සෙ ඇස් අරින කපිල සෘෂිගේ කෝපයට ලක්වුන අර දරුවො සියය ම දැවිලා අළුවෙලා යනවා. මේ කථාව අහන්න ලැබෙන සාගර රජුගේ මුණුබුරා වුන අම්සුමන් කපිල සෘෂි මුණගැහෙන්න යනවා. ඔහු සෘෂිතුමාගෙන් කාරුණිකව ඉල්ලා සිටිනවා අශ්වයාව මුදා හරින්න කියල. ඒ වගේම තමුන්ගේ මාමලාට සමාව දෙන්න කියලත්. ඔහුට ආශිර්වාද කරන කපිල සෘෂිවරයා කියනවා අශ්වයාව අරන් ගිහිල්ලා පටන් ගත්ත යාගය ඉවර කරන්න කියලා. හැබැයි සෘෂිවරයා ඒ එක්කම කියනවා මාමලාගේ ආත්මය පිරිසිදු කරන්න පුළුවන් වෙන්නෙ දිව්යලෝකෙ ඉන්න ගංගා නම් ගඟේ වතුරෙන් විතරයි කියලා.
අම්සුමන යාගය කළත් ගංගා ගඟ පොළොවට ගේන්න ගන්න උත්සාහ සාර්ථක වෙන්නෙ නැහැ. පස්සෙ ඔහුගේ පුතා වන දිලීපත් මේකට උත්සාහ කරනවා, හරි යන්නෙ නැහැ. ඊට පස්සෙ ඉක්ෂ්වාකු වංශයෙ රජ වෙන්න ඉන්නෙ භගිරථ කියන කුමාරයා. ඔහු දිලීප රජුගේ පුතා. ඔහුත් උත්සාහ කරනවා ගංගා ගඟ පොළොවට ගේන්න. ඔහුගේ ශ්රේෂ්ඨ තපස හේතුවෙන් ගංගා දේවිය පෙනී ඉන්නවා. ඇය කියනවා ඇය පොළොවට එන්න කැමැතියි කියලා. නමුත් ඇය වැඩිදුරටත් කියනවා දිව්යලෝකයේ ඉඳලා පොළොවට වැටෙද්දි ඒ බර දරා ගන්න පොළොවට හැකි වෙන එකක් නැති වෙයි, ඒ නිසා ඒ බර දරා ගන්න පුළුවන් කෙනෙක් හොයා ගන්න කියලා. ඒ වගේම අහනවා මන් පොළොවට ආවම හැම මනුස්සයාම තමුන්ගේ පව් මගේ වතුරෙන් හෝද ගන්න නිසා මාව අපිරිසිදු වෙයි, එතකොට මාව පිරිසිදු කරන්නෙ කව්ද කියලා.
භගිරථ ඇයට පිළිතුරු දෙනවා ඇගේ බර දරාගන්න පුළුවන් කෙනෙක් ඉන්නවා ඒ තමයි ශිව දෙවියො, ඒ නිසා භගිරථ ශිව දෙවියන්ගෙන් ඒ ගැන ඉල්ලීමක් කරනවා කියලා. ඒ වගේම ඔහු කියනවා ශුද්ධවන්ත පුද්ගලයෙක් ඔබගේ වතුරෙන් නෑවම ඔබව පිරිසිදු වෙයි කියලා. මේකට ගංගා දේවිය කැමති වෙනවා.
දැන් ඉතින් භගිරථ ආපසු තපස් රකිනවා ශිව දෙවියො වෙනුවෙන්. කාලයකට පස්සෙ ශිව දෙවියො භගිරථ ඉදිරියේ පෙනී ඉන්නවා. ඔහු එකඟවෙනවා ගංගා ගඟ දෙව්ලොව ඉඳලා පොළොවට වැටෙද්දි ඒ බර දරා ගන්න. පස්සෙ භගරථ ගංගා දේවියට ආරධනා කරනවා සියළු දේ හරි දැන් පොළොවට වැටෙන්න කියලා. ගංගා මේ අතරෙ උත්සාහ කරනවා ශිවගෙ ශක්තිය පරීක්ෂා කරන්න. ඒ අනුව ඇය ඇයට තියෙන උපරිම ශක්තියෙන් පොළොවට වැටෙනවා. ශිවට මේක තේරෙනවා. ඒ නිසා ශිව කරන්නෙ ගංගාගේ අහංකාරය නැති කරන්න හිතලා තමුන්ගේ කොණ්ඩය ඇතුලෙ ගංගාව හිර කරගන්නවා. වතුර බිංදුවක් වත් බිමට වැටෙන්න නොදී. ගංගා කොච්චර දැඟලුවත් එක වතුර බිංදුවක්වත් බිමට වැටෙන්නෙ නැහැ. මේ සැරේ භගිරථ ආපහු ශිව දෙවියන් යැදලා ගංගාව පොළොවට එවන්න කියලා ඉල්ලනවා. ඉන්පස්සෙ ශිව දෙවියො භගිරථගේ ඉල්ලීම අනුව තමුන්ගේ හිසෙන් ගංගාගේ වතුර ටිකක් බිමට වැටෙන්න සලස්වනවා. මේක තමයි අද තියෙන ගංගා ගඟ විදියට ඉන්දියානුවො සලකන්නෙ.
ගංගාව පොළොවට ගෙනාවේ භගිරථ නිසා ගංගා පොළොවට වැටෙන හරිය අදටත් හඳුන්වන්නේ භගීරථී කියලා. ඇය ශිව දෙවියන්ගේ හිසේ රැඳුන නිසා ඇයව ශිව දෙවියන්ගේ දෙවැනි බිරිඳ ලෙසින් සලකනවා. ඒ වගේම ශිව ව ගංගාධර විදියටත් හඳුන්වනවා.
දැන් ඉතින් ගංගාව පොළොවට ගෙනාවට පස්සෙ භගිරථ තමුන්ගේ අශ්වයාව දක්කනවා මාමලාගේ භෂ්මාවශේෂ තැන්පත් කර තිබුන දිහාවට. ඔහුගේ පසුපසින් ගංගා ගඟ ගලා ගෙන එනවා. වර්තමාන කල්කටා ප්රදේශයේ තමයි ඒ මාමලගේ භෂ්මාවශේෂ තැන්පත් කරලා තියෙන්නෙ. ඉතින් ගංගා කල්කටාවෙන් තමයි මුහුදට වැටෙන්නෙ. ගංගා දේවිය භගිරථට පොරොන්දු වුන විදියට ඒ භෂ්මාවශේෂ හෝදලා දමමින් මුහුදට වැටෙනවා. ඉතින් අද දක්වා මිනිස්සු ඇගේ වතුරෙන් තමුන්ගේ පව් හෝදනවා. ඒ වගේම හැම හින්දු භක්තිකයෙක් ම හිතනවා මරණින් පස්සෙ තමුන්ගේ අළු, තමුන්ගේ දරු මුණුපුරන් විසින් ගංගා ගඟේ පා කරලා තමුන්ට මෝක්ෂය ලබා දේවි කියලා. ඒ වගේම භගිරථ, ඉක්ෂ්වාකු පෙළපතේ වැදගත් රජෙක් විදියට වැජඹෙනවා.
ඕක තමයි ගංගා ගඟේ නෑවම පව් හේදෙන කථාවෙ ආරම්භය. භගිරථි ගඟ ගැන සම්බුලා ජාතකයේ සඳහන් වෙනවා සමහරක් විට ඔයාලට මතක ඇති. හැබැයි බුදුරජාණන්වහන්සේ මේ ගඟේ නාලා පව් හෝදා ගැනීම අනුමත කරන්නෙ නැහැ. ඒ ගැන බෞද්ධයො දන්නවා.
ලංකාවේ මිනිස්සු ගඟේ නාලා පව් හෝදන්න යද්දි වගේම ගඟේ භෂ්මාවශේෂ පා කරද්දි මේ කථාවත් සිහි වෙනවා නම් හොඳයි. වැඩේ තියෙන්නෙ මේව නොදන්න නිසා බෞද්ධයොත් මේ දේවල් කරන එක.
මහාභාරතයේ සූර්යවංශය නැත්නම් මහාසම්මත මනුගේ පරම්පරාව වන ඉක්ෂ්වාකු රාජ පරම්පරාවේ සාගර නමින් රජෙක් හිටියා. ඒ කාලේ තිබුනා අෂ්වමේධ යාගය කියලා යාගයක්. මේ යාගය සියවරක් සම්පූර්ණ කළ රජකු වේ නම් ඔහුට දිව්ය ලෝකය පවා පාලනය කළ හැකි බවට විශ්වාස කළා. මේ සාගර රජු සියවැනි වතාවටත් අශ්වමේධ යාගය කරන්න සූදානම් වෙලා ඒ යාගය සඳහා මුදා හරින අශ්වයාව මුදා හැරියා. මේ යාගය සම්පූර්ණ වුවහොත් සාගර රජු දිව්ය ලෝකයේත් පාලනය ගන්නා බව වටහා ගන්නා දිව්යලෝකයේ අධිපති ඉන්ද්ර දෙවියො කරන්නේ ඒ අශ්වයා හොරකම් කරලා භාවනා කරමින් ඉන්න කපිල නම් සෘෂිවරයකු ඉන්න තැන හංගන එක. මේ සාගර රජුට දරුවො සියයක් හිටියා. අශ්වයා අතුරුදන් වුනාට පස්සෙ රජු විසින් දරුවො සියය රට පුරා යැව්වා අශ්වයා හොයන්න. මේ අයට කපිල සෘෂිවරයා ඉන්න තැන නිදහසේ ඉන්න අශ්වයාව දකින්න ලැබෙනවා. ඔවුන් හිතන්නෙ කපිල සෘෂි තමයි අශ්වයා හොරකම් කලේ කියලා. ඒ සැරේ ඔවුන් මොකද කරන්නේ කපිල සෘෂිව අල්ලා ගන්න හදනවා. මේ කලබලය අස්සෙ ඇස් අරින කපිල සෘෂිගේ කෝපයට ලක්වුන අර දරුවො සියය ම දැවිලා අළුවෙලා යනවා. මේ කථාව අහන්න ලැබෙන සාගර රජුගේ මුණුබුරා වුන අම්සුමන් කපිල සෘෂි මුණගැහෙන්න යනවා. ඔහු සෘෂිතුමාගෙන් කාරුණිකව ඉල්ලා සිටිනවා අශ්වයාව මුදා හරින්න කියල. ඒ වගේම තමුන්ගේ මාමලාට සමාව දෙන්න කියලත්. ඔහුට ආශිර්වාද කරන කපිල සෘෂිවරයා කියනවා අශ්වයාව අරන් ගිහිල්ලා පටන් ගත්ත යාගය ඉවර කරන්න කියලා. හැබැයි සෘෂිවරයා ඒ එක්කම කියනවා මාමලාගේ ආත්මය පිරිසිදු කරන්න පුළුවන් වෙන්නෙ දිව්යලෝකෙ ඉන්න ගංගා නම් ගඟේ වතුරෙන් විතරයි කියලා.
අම්සුමන යාගය කළත් ගංගා ගඟ පොළොවට ගේන්න ගන්න උත්සාහ සාර්ථක වෙන්නෙ නැහැ. පස්සෙ ඔහුගේ පුතා වන දිලීපත් මේකට උත්සාහ කරනවා, හරි යන්නෙ නැහැ. ඊට පස්සෙ ඉක්ෂ්වාකු වංශයෙ රජ වෙන්න ඉන්නෙ භගිරථ කියන කුමාරයා. ඔහු දිලීප රජුගේ පුතා. ඔහුත් උත්සාහ කරනවා ගංගා ගඟ පොළොවට ගේන්න. ඔහුගේ ශ්රේෂ්ඨ තපස හේතුවෙන් ගංගා දේවිය පෙනී ඉන්නවා. ඇය කියනවා ඇය පොළොවට එන්න කැමැතියි කියලා. නමුත් ඇය වැඩිදුරටත් කියනවා දිව්යලෝකයේ ඉඳලා පොළොවට වැටෙද්දි ඒ බර දරා ගන්න පොළොවට හැකි වෙන එකක් නැති වෙයි, ඒ නිසා ඒ බර දරා ගන්න පුළුවන් කෙනෙක් හොයා ගන්න කියලා. ඒ වගේම අහනවා මන් පොළොවට ආවම හැම මනුස්සයාම තමුන්ගේ පව් මගේ වතුරෙන් හෝද ගන්න නිසා මාව අපිරිසිදු වෙයි, එතකොට මාව පිරිසිදු කරන්නෙ කව්ද කියලා.
භගිරථ ඇයට පිළිතුරු දෙනවා ඇගේ බර දරාගන්න පුළුවන් කෙනෙක් ඉන්නවා ඒ තමයි ශිව දෙවියො, ඒ නිසා භගිරථ ශිව දෙවියන්ගෙන් ඒ ගැන ඉල්ලීමක් කරනවා කියලා. ඒ වගේම ඔහු කියනවා ශුද්ධවන්ත පුද්ගලයෙක් ඔබගේ වතුරෙන් නෑවම ඔබව පිරිසිදු වෙයි කියලා. මේකට ගංගා දේවිය කැමති වෙනවා.
දැන් ඉතින් භගිරථ ආපසු තපස් රකිනවා ශිව දෙවියො වෙනුවෙන්. කාලයකට පස්සෙ ශිව දෙවියො භගිරථ ඉදිරියේ පෙනී ඉන්නවා. ඔහු එකඟවෙනවා ගංගා ගඟ දෙව්ලොව ඉඳලා පොළොවට වැටෙද්දි ඒ බර දරා ගන්න. පස්සෙ භගරථ ගංගා දේවියට ආරධනා කරනවා සියළු දේ හරි දැන් පොළොවට වැටෙන්න කියලා. ගංගා මේ අතරෙ උත්සාහ කරනවා ශිවගෙ ශක්තිය පරීක්ෂා කරන්න. ඒ අනුව ඇය ඇයට තියෙන උපරිම ශක්තියෙන් පොළොවට වැටෙනවා. ශිවට මේක තේරෙනවා. ඒ නිසා ශිව කරන්නෙ ගංගාගේ අහංකාරය නැති කරන්න හිතලා තමුන්ගේ කොණ්ඩය ඇතුලෙ ගංගාව හිර කරගන්නවා. වතුර බිංදුවක් වත් බිමට වැටෙන්න නොදී. ගංගා කොච්චර දැඟලුවත් එක වතුර බිංදුවක්වත් බිමට වැටෙන්නෙ නැහැ. මේ සැරේ භගිරථ ආපහු ශිව දෙවියන් යැදලා ගංගාව පොළොවට එවන්න කියලා ඉල්ලනවා. ඉන්පස්සෙ ශිව දෙවියො භගිරථගේ ඉල්ලීම අනුව තමුන්ගේ හිසෙන් ගංගාගේ වතුර ටිකක් බිමට වැටෙන්න සලස්වනවා. මේක තමයි අද තියෙන ගංගා ගඟ විදියට ඉන්දියානුවො සලකන්නෙ.
ගංගාව පොළොවට ගෙනාවේ භගිරථ නිසා ගංගා පොළොවට වැටෙන හරිය අදටත් හඳුන්වන්නේ භගීරථී කියලා. ඇය ශිව දෙවියන්ගේ හිසේ රැඳුන නිසා ඇයව ශිව දෙවියන්ගේ දෙවැනි බිරිඳ ලෙසින් සලකනවා. ඒ වගේම ශිව ව ගංගාධර විදියටත් හඳුන්වනවා.
දැන් ඉතින් ගංගාව පොළොවට ගෙනාවට පස්සෙ භගිරථ තමුන්ගේ අශ්වයාව දක්කනවා මාමලාගේ භෂ්මාවශේෂ තැන්පත් කර තිබුන දිහාවට. ඔහුගේ පසුපසින් ගංගා ගඟ ගලා ගෙන එනවා. වර්තමාන කල්කටා ප්රදේශයේ තමයි ඒ මාමලගේ භෂ්මාවශේෂ තැන්පත් කරලා තියෙන්නෙ. ඉතින් ගංගා කල්කටාවෙන් තමයි මුහුදට වැටෙන්නෙ. ගංගා දේවිය භගිරථට පොරොන්දු වුන විදියට ඒ භෂ්මාවශේෂ හෝදලා දමමින් මුහුදට වැටෙනවා. ඉතින් අද දක්වා මිනිස්සු ඇගේ වතුරෙන් තමුන්ගේ පව් හෝදනවා. ඒ වගේම හැම හින්දු භක්තිකයෙක් ම හිතනවා මරණින් පස්සෙ තමුන්ගේ අළු, තමුන්ගේ දරු මුණුපුරන් විසින් ගංගා ගඟේ පා කරලා තමුන්ට මෝක්ෂය ලබා දේවි කියලා. ඒ වගේම භගිරථ, ඉක්ෂ්වාකු පෙළපතේ වැදගත් රජෙක් විදියට වැජඹෙනවා.
ඕක තමයි ගංගා ගඟේ නෑවම පව් හේදෙන කථාවෙ ආරම්භය. භගිරථි ගඟ ගැන සම්බුලා ජාතකයේ සඳහන් වෙනවා සමහරක් විට ඔයාලට මතක ඇති. හැබැයි බුදුරජාණන්වහන්සේ මේ ගඟේ නාලා පව් හෝදා ගැනීම අනුමත කරන්නෙ නැහැ. ඒ ගැන බෞද්ධයො දන්නවා.
ලංකාවේ මිනිස්සු ගඟේ නාලා පව් හෝදන්න යද්දි වගේම ගඟේ භෂ්මාවශේෂ පා කරද්දි මේ කථාවත් සිහි වෙනවා නම් හොඳයි. වැඩේ තියෙන්නෙ මේව නොදන්න නිසා බෞද්ධයොත් මේ දේවල් කරන එක.